Trójdzielność pracy

Całe wypracowanie, jak wiadomo, powininno dzielić się na trzy bloki:

  • wstęp,
  • rozwinięcie,
  • zakończenie.

Poszczególne bloki natomiast składają się z akapitów, czyli wyróżnionych graficznie członów tekstu, stanowiących logiczną całość znaczeniową.

Zasady tworzenia akapitu

Każdy akapit, jako logiczna całość znaczeniowa, także powinien zawierać wstęp, rozwinięcie oraz zakończenie. Wyjątek stanowią tzw. akapity łącznikowe, służące powiązaniu części tekstu.

Możesz myśleć o pojedynczym akapicie jak o mini-rozprawce. Tzn takiej całości, w której zawiera się pewne twierdzenie (teza, opinia, stanowisko,) zwana niekiedy wypowiedzeniem tematowym, rozwinięcie wraz z przykładem z literatury oraz zakończenie, czyli wniosek lub podsumowanie myśli.

Pamietaj, że akapit powinien stanowić zwartą myślowo całość, zatem jeśli w trakcie pisania nasunie ci się ciekawy wątek, ale odrębny od tego, o czym piszesz w ramach konkretnego argumentu, umieść go w osobnym akapicie.

Aby prawidłowo zbudować akapit:

  • zapisz zdanie twierdzące, uzasadniające postawioną tezę.
  • opisz przykład z tekstu literackiego (problem, sytuację bohatera, element fabuły), który znakomicie ilustruje argument. Nigdy nie streszczaj lektury!!!
  • przywołaj kontekst, który wzbogaca interpretację wybranego tekstu literackiego, ale w związku z analizowanym problemem.
  • na końcu akapitu sformułuj wstępny wniosek z przeprowadzonej analizy, który potwierdza Twoją tezę.

Uporządkowanie akapitów

Akapity mogą być uporządkowane lepiej lub gorzej, co przekłada się na punktację z kryterium struktura wypracowania.

Uporządkowanie lepsze - problemowe, tj, każdy akapit przedstawia określony problem, w porządku zasugerowanym np. przez stanowsiko piszącego. To aspekt argumentacji, a nie tekst literacki jest tu czynnikiem organizującym kompozycję pracy.

Uporządkowanie gorsze - formalne (liniowe), tj, kolejność argumentacji jest wyznaczone przez kolejne utwory, służące jako przykłady, w porządku jeden po drugim, bez ujęcia problemowego (np dowolnie można by przestawić kolejność akapitów, co nie wpłynęłoby na strukturę wywodu)

Czym jest spójność wypowiedzi?

Spójność wypowiedzi polega na zachowaniu zgodności logicznej i treściowej pomiędzy zdaniami w poszczególnych akapitach oraz pomiędzy kolejnymi akapitami w całym tekście.

Jak budować spójność między zdaniami (wewnątrz akapitu)?

  • stosuj synonimy, zastępuj nazwy własne rzeczownikami pospolitymi, np. Czy można ten spór rozstrzygnąć? Wydaje się, że konflikt między Antygoną i Kreonem jest nierozwiązywalny/ Wydaje się, że spór między dziewczyną a jej wujem jest nierozwiązywalny.
  • używaj podmiotu domyślnego, np. *Antygona postanawia sprzeciwić się Kreonowi i pochować brata. Nie obawia się kary za złamanie zakazu.
  • posługuj się zaimkami, np. Antygona prezentuje inną postawę niż Kreon. Nadrzędnymi są dla niej prawa boskie.
  • nawiązuj do poprzedniego zdania, np. Nieprzestrzeganie prawa obowiązującego w państwie jest prostą drogą do anarchii. A ta może prowadzić do nieszczęścia.
  • wykorzystuj wyrażenia sygnalizujące wyliczenie, wnioskowanie, np. między innymi… na przykład… następnie… a więc… a zatem… dlatego…

Typowe błędy w kompozycji pracy to:

  • chaos myślowy (brak zasady, dominanty kompozycji)
  • nieuzasadnione dysproporcje w argumentacji, długości akapitów it
  • dygresje – pisanie o wszystkim, co przychodzi na myśl
  • brak łączności pomiędzy fragmentami pracy
  • brak hierarchii elementów
  • brak zakończeniania (zarówno w poszczególnych akapitach jak i w całej pracy)