Przekraczanie ustalonych granic poznania. Na podstawie poniższego fragmentu Sklepów cynamonowych Bruno Schulza i innych tekstów kultury napisz, w jakim celu artyści kreują fantastyczne wizje świata.
Artyści to ludzie cechujący się wielką wrażliwością i bogatą wyobraźnią. W swoich dziełach często ukazują fantastyczne wizje rzeczywistości i czynią to z wielu powodów. Czasami chcą w ten sposób wpłynąć na odbiorcę tak, aby ten zmienił swój sposób patrzenia na rzeczywistość i poszerzył granice poznania. Innym razem pragną za pomocą fantastycznej wizji ukazać problemy realnego świata . Tak dzieje się , gdy autorzy ukazują w swych dziełach celowo wyidealizowaną rzeczywistość. Fantastyka może też służyć jako uatrakcyjnienie fabuły i tym samym utrzymać zainteresowanie odbiorcy jakąś ważną, np moralną kwestią.
Bruno Schulz we fragmencie opowiadania Sklepy cynamonowe odmalowuje przed czytelnikiem niezwykłą wizję nocy widzianej oczami chłopca obdarzonego wielką wobraźnią. Mimo, że scena rozgrywa się nocą w mieście, to jednak oniryczna technika poetycka pozwala ukazać rzeczywistość rządzącą się prawami marzenia sennego. Zima miesza się tu z wiosną. Zimową nocą powietrze pachnie fiołkami. Przedziwna scena rozmowy z koniem, który mówi do narratora, po czym nagle zamienia się w drewnianą zabawkę , przypomina sen. Spektakularnie ukazane niebo stanowi jakąś wyrafinowaną konstrukcję architektoniczną :jak srebrne astrolabium otwierało niebo w tę noc czarodziejską mechanizm wnętrza u ukazywało nieskończonych ewolucjach złocistą matematykę swych kół i trybów. Ukazana przez Schulza fantastyczna wizja rzeczywistości namawia czytelnika do spojrzenia na świat w oryginalny sposób. Przekonuje, że zwykłą obserwację świata wokół można zamienić w niezwykłe przeżycie pod warunkiem zaangażowania wrażliwości i wyobraźni.
Bardziej konkretny cel przyświecał Żeromskiemu, który w Przedwiośniu ukazał fantastyczną wizję Polski szklanych domów. Seweryn Baryka roztacza tę wizję przed swoim synem, pragnąc przekonać tym samym Cezarego do powrotu do ojczyzny. Polska szklanych domów jawi się jako zaawansowana technologicznie i społecznie kraina, w której ludzki rozum służy ogółowi społeczeństwa. Ludzie żyją wwygodnych i znakomicie skonstruowanych domach, są otoczeni opieką zdrowotną, sprawują kontrolę nad fabrykami, w których pracują. Cezary szybko przekonuje się, że wizja Polski w wykonaniu ojca jest fantastyczną kreacją, jednak w dziele spełnia ona konkretną funkcję. Służy mianowicie ukazaniu na zasadzie kontrastu, jak wiele pozostaje do zrobienia w prawdziwej Polsce, aby zbliżyła się ona do ideału zarysowanego w wizji szklanych domów. Fantastyczna kreacja służy więc podkreślenie realnych problemów, jakie pozostają do rozwiązania w niepodległej Polsce.
Uniwersalne problemy moralne można także ukazać za pomocą fantastyki. Tak rzecz się ma w dramacie Adama Mickiewicza pt. Dziady cz. II. Podczas obrzędu prowadzonego Guślarza, lud przywołuje duchy zmarłych, aby pomóc im dostać się do nieba. Jest wśród nich dziewczyna, która nikogo nie pokochała, dwójka dzieci, które nie zaznały za życia cierpienia i wreszcie zły pan, który nie znał litości. Duchy zmarłych pozostawiają ludziom swoje przestrogi, które składają się na obraz prawdziwego ludzkiego życia, które powinno być otwarte na doświadczenie cierpienia, miłości oraz troski o drugiego człowieka. Fantastyczna formuła utworu pozwala bardziej poetycko ukazać naturę ludzkich wyborów i ich konsekwencje. Jest także dużo atrakcyjniejsza niż zwykłe moralne pouczenie
Wszystkie zaprezentowane utwory ukazują różne ambicje i cele pisarzy konstruujących fantastyczne wizje rzeczywistości. Bruno Schulza zachęca czytelnika do eksperymentowania z własną wyobraźnią i powrotu do dziecięcej wrażliwości. Żeromski kontrastując wizję szklanych domów z realną Polską ukazuje ogrom zadań stojących przed odrodzonym państwem. Wreszcie Mickiewicz angażuje romantyczną fascynację ludowymi baśniami do ukazania moralnych problemów , które dotyczą wszystkich ludzi. Niezależnie jednak od różnorodnych motywacji twórców, fantastyczne wizje świata są zawsze świadectwem triumfu wyobraźni i sztuki nad szarą codziennością.