Cechy stylu biblijnego

Styl biblijny – styl literacki reprezentowany i rozwijany w księgach Starego i Nowego Testamentu. Ponieważ treść Biblii traktowano jako natchnioną, przypisywano mu też charakter sakralny.

Styl biblijny Pisma Świętego jest zróżnicowany. Wynika to m.in. z faktu, że teksty poszczególnych ksiąg powstawały w ciągu ponad tysiąca lat i były przekazywane najpierw ustnie, a potem utrwalane w piśmie. Zadaniem autorów ksiąg biblijnych było przede wszystkim przekazywanie Bożej myśli. Musieli przy tym trafić do prostego słuchacza, dlatego teksty nasycili symbolami i analogiami, a abstrakcyjne pojęcia zastąpili obrazami. Bibliści wskazują na kilka głównych stylów typowych dla Pisma Świętego:

hieratyczny: uroczysty, podniosły, wykorzystywany do przekazania treści mówiących o Bogu; Efekt hieratyczności uzyskiwany jest m.in. przez odmienny szyk wyrazów, np. przestawny szyk przydawki przymiotnikowej i zaimkowej, składnię, np. przewagę zdań współrzędnie złożonych, rozpoczynanie zdań spójnikami.
objawiający: cechą charakterystyczną jest użycie formy 1. osoby liczby pojedynczej;
liturgiczny: przejawiający się m.in. użyciem słów: amen, alleluja, hosanna itp., uwydatniający się w aklamacjach, czyli uroczystych wezwaniach, śpiewach całej wspólnoty, która potwierdza słowa kapłana (amen) lub dziękuje (Bogu niech będą dzięki), ewentualnie przygotowuje do słuchania ewangelii (alleluja, hosanna);
mądrościowy: wyrażany za pomocą sentencji i anegdot;
kaznodziejski: zauważalny zwłaszcza w Nowym Testamencie, moralizatorski;
jurydyczny: widoczny głównie w Pięcioksięgu Mojżeszowymjurydyczny, zawierający pouczenia, wskazania, które odnoszą się do norm postępowania;
apokaliptyczny: cechuje go symbolika i opisy tajemniczych wizji. sentencja

Mimo wielu różnic pozwalających na wyodrębnienie wspomnianych stylów, język Biblii ma sporo powtarzających się cech, które sprawiają, że można mówić o jednym stylu biblijnym. Należą do nich:

symbole i alegorie, np. baranek, wąż, ziarno, wdowi grosz…
metafory i porównania,
inwersje, czyli szyk przestawny,
powtórzenia (w tym powtarzanie spójników),
sentencje i aforyzmy,
krótkie zdania współrzędnie złożone, często rozpoczynane przez spójniki, np: A po tych wydarzeniach Bóg wystawił Abrahama na próbę. I szli obydwaj dalej.
paralelizm składniowy (podobieństwo składniowe), : A po tych wydarzeniach Bóg wystawił Abrahama na próbę. Rzekł do niego: «Abrahamie!» A gdy on odpowiedział: «Oto jestem», Izaak odezwał się do swego ojca Abrahama: «Ojcze mój!» A gdy ten rzekł: «Oto jestem, mój synu»,
używanie imiesłowowych równoważników zdań z imiesłowem przysłówkowym uprzednim: Abraham, zabrawszy drwa do spalenia ofiary, wyruszył w góry.
stosowanie przydawki wyrażonej zaimkiem (twój, mój, jego).