Motywy utworu

Przeszłość przeżywana poprzez wspomnienia

Bohater nieustannie konfrontuje teraźniejszość ze wspomnieniami swojej młodości spędzanej w Wilku. Przeszłość związaną z letnimi pobytami w okolicach Wilka wspomina jako okres intensywnych doznań zmysłowych oraz stan nieustannego szczęścia. Teraźniejszość Wilka rozczarowuje go, uświadamia, że wszystko, co kiedyś stanowiło istotę jego przeżyć teraz przeminęło. Równocześnie doświadczenie tego rozczarowania wyzwala go ze złudzenia, że tylko w przeszłości tkwi wartość, i tym samym otwiera go na teraźniejszość, której w dorosłym życiu nie potrafił doświadczać.

Inne utwory, w których pojawia się motyw przeszłości przywoływanej we wspomnieniach to między innymi: Pan Tadeusz, Lalka, Dziady cz. IV.

Dworek ziemiański

Wilko jest niewielkim majątkiem ziemskim a zamieszkująca go rodzina to przykład polskiego ziemiaństwa. Życie mieszkańców Wilka nie jest beztroskie. Zajmują ich problemy ekonomiczne, co bardzo rozczarowuje Wiktora, przechowującego w pamięci beztroskę i swobodę młodości, którą kojarzy z Wilkiem. W otoczeniu pełnych życia, zmysłowych dziewcząt jego pobyty w dworku przesiąkniętym polską, ziemiańską atmosferą, stały się w jego oczach synonimem Arkadii

Inne utwory, w których pojawia się motyw dworku ziemiańskiego to np: fraszki (np. Na lipę, Na dom w Czarnolesie) i pieśni (Pieśń świętojańska o Sobótce) Jana Kochanowskiego, Pan Tadeusz Adama Mickiewicza, Przedwiośnie Stefana Żeromskiego czy wreszcie Ferdydurke Witolda Gombrowicza.

Zagadnienie do rozważań

Jaką wizję dworku ziemiańskiego prezentują powyższe utwory?

Przemijanie

Głównym tematem opowiadania Iwaszkiewicza jest niezauważalne, stopniowe przemijanie młodości. Doświadczenie to wyraża Wiktor słowami: Lato się we mnie przełamało. Bohater próbuje ożywić przeszłość, przywrócić jej rzeczywisty kształt. Szuka w Wilku dawnego siebie, poczucia szczęścia i intensywności przeżyć charakterystycznych dla młodości, jednak wszystkie te starania skazane są na niepowodzenie. Nie da się ożywić minionego czasu, zrealizować niezrealizowanych w przeszłości czynów ani spełnić niegdyś niespełnionej miłości.

Atmosfera opowiadania jest elegijna, a więc przesycona melancholią, smutkiem nad utraconymu emocjami, wrażeniami, przeżyciami.