Geneza powieści
Zbrodnia i kara powstała w latach 1865-1866. Dostojewski pisał swoje najsłynniejsze dzieło, zmagając się z problemami zdrowotnymi (uciążliwe ataki padaczki), brakiem pieniędzy (groziło mu nawet więzienie za długi), lekceważeniem przez wydawców.
Powieść jest ukoronowaniem wielu lat przemyśleń, doświadczeń i lektur autora. Początkowo miała dotyczyć niszczycielskich skutków alkoholizmu, jednak w trakcie pisania rozwinęła się i rozrosła do rangi wielkiego dzieła filozoficznego. Problem pijaństwa ostatnie znalazł swe miejsce w utworze w historii nieszczęsnego Marmieładowa i jego rodziny.
Kolejny projekt utworu zakładał, iż będzie on pamiętnikiem zbrodniarza, co oznacza, że narratorem miał być sam Raskolnikow. Dostojewski zrezygnował jednak z tego planu, uznał bowiem, że tylko trzecioosobowa narracja pozwala ukazać różne punkty widzenia oraz szerszy kontekst głównej idei utworu.
W trakcie tworzenia Zbrodni i kary Dostojewski musiał się zmagać z cenzorami oraz redaktorami, których bulwersowały niektóre zagadnienia utworu, zwłaszcza motywacja czynu Raskolnikowa oraz “kobieta upadła” w roli głęboko wierzącej chrześcijanki i wykładowczyni ewangelicznych treści.
