Cyprian Kamil Norwid (1821 - 1883)

Cyprian Kamil Norwid, wszechstronny artysta, urodził się 24 września 1821 roku w wiosce Laskowo-Głuchy koło Radzymina. Przy bierzmowaniu wybrał sobie imię Kamil. Miał trójkę rodzeństwa, a po śmierci rodziców opiekę nad nim przejęła dalsza rodzina. Choć ukończył warszawskie gimnazjum, przerwał naukę przed zakończeniem piątej klasy, aby wstąpić do prywatnej szkoły malarskiej. Studiował malarstwo także w Krakowie, we Włoszech i w Belgii. Nieregularna edukacja sprawiła, że w rzeczywistości był samoukiem.

We Włoszech zakochał się w Marii Kalergis, uważanej za jedną z najpiękniejszych i najbardziej podziwianych kobiet tamtego okresu w Europie. Mimo braku środków, podróżował za swoją wybranką po całym kontynencie. W Berlinie trafił do więzienia na kilka tygodni za kontakty z polskimi działaczami niepodległościowymi, co było początkiem jego problemów ze słuchem. Podczas kolejnej wyprawy do Włoch spotkał Adama Mickiewicza i Zygmunta Krasińskiego, a w Paryżu poznał Juliusza Słowackiego i Fryderyka Chopina, obu mocno już wówczas schorowanych. Swoje obserwacje na temat ich ostatnich dni zawarł w Czarnych kwiatach.

Okres pobytu Norwida w Paryżu i Nowym Jorku

W czasie swojego pobytu w Paryżu Norwid publikował w Gońcu polskim i borykał się z trudnościami finansowymi. Zanik słuchu oraz problemy z widzeniem utrudniały mu życie. Jego stanowcze przekonania spowodowały, że szybko znalazł się na marginesie emigracyjnego życia. Jego prace nie zdobyły uznania wśród współczesnych mu poetów.

W związku z trudnościami życiowymi i niepowodzeniami postanowił wyemigrować do Stanów Zjednoczonych. W lutym 1853 roku przybył do Nowego Jorku, gdzie znalazł pracę w pracowni graficznej. Jednak wybuch wojny krymskiej jesienią skłonił go do powrotu do Europy, co miało miejsce w czerwcu 1854 roku. Początkowo zamieszkał w Londynie, utrzymując się z różnych prac rzemieślniczych, jednak ostatecznie powrócił do Paryża. Tam powrócił do aktywności artystycznej i opublikował kilka utworów. W 1863 roku wybuchło powstanie styczniowe, które skupiło jego uwagę. Mimo swojego złego zdrowia, próbował poprzez listy i memoriały forsować różne projekty polityczne, które jednak nie znalazły aprobaty.

Twórczości Norwida

W tamtym okresie rozpoczął pracę nad swoim najobszerniejszym poematem Quidam, który ukończył w 1866 roku. Oprócz tego pracował nad tomem poezji Vade-mecum, ale mimo starań i protekcji nie udało się go opublikować. W późniejszych latach stworzył cykl krótkich esejów zatytułowany Czarne kwiaty oraz jedyny wybór swoich utworów opublikowany za życia pt. Poezje. Niestety, prace te nie zdobyły uznania ani wśród czytelników, ani krytyków. Znacznie większą popularność zdobył jako mówca i deklamator oraz twórca szkiców i akwarel, które zapewniały mu główne źródło utrzymania.

Portret Cypriana Kamila Norwida
Portret Cypriana Kamila Norwida

W kolejnych latach Norwid borykał się z biedą i chorobami, w tym gruźlicą. W 1877 roku przeżył tragedię związaną z nieudanym wyjazdem do Florencji. Liczył, że zmiana otoczenia poprawi jego zdrowie, jednak obiecana pożyczka od księcia Władysława Czartoryskiego nie została mu udzielona. Jego kuzyn, Michał Kleczkowski, zdecydował się umieścić go w Domu św. Kazimierza na obrzeżach Paryża, w Ivry.

Zasady zakładu wprowadzały ograniczenia w jego życiu i utrudniały kontakty z Paryżem, co pogłębiało uczucie samotności, izolacji i zawodu. Niemniej Norwid kontynuował twórczość aż do swojej śmierci. W ostatnich latach życia stworzył m.in. dramat Miłość czysta u kąpieli morskich oraz nowele Stygmat, Ad leones!, Tajemnica lorda Singelworth.

Dzieje pośmiertne

W dniu 23 maja 1883 roku poeta nagle zmarł. Tuż po jego śmierci spłonęły zapiski zgromadzone w kufrze pisarza. Został pochowany na cmentarzu w Ivry. Pięć lat później jego ciało przeniesiono do zbiorowego polskiego grobu na cmentarzu w Montmorency. Później, po wygaśnięciu piętnastoletniej koncesji, złożono je w zbiorowym grobie mieszkańców Hotelu Lambert. Dopiero w 2001 roku miała miejsce symboliczna ceremonia pogrzebowa Cypriana Kamila Norwida w Krypcie Wieszczów na Wawelu.

Twórczość Norwida została odkryta dopiero w 1897 roku, kiedy to Zenon Przesmycki-Miriam natrafił na tom Poezyj. Pełna edycja Pism wszystkich Norwida ukazała się dopiero w latach 1971-1976.