Geneza utworu
Po upadku powstania listopadowego Juliusz Słowacki przyłączył się do Wielkiej Emigracji.
W latach 1832-1836 przebywał w Genewie i tam właśnie, 1832 roku zaczął pisać Kordiana". Dramat wydany został w 1834 roku.
Napisane w ciągu dwóch lat po upadku powstania listopadowego “Dziady” Mickiewicza, “Nie-boska komedia” Krasińskiego i “Kordian” Słowackiego utworzyły oryginalną konstelację utworów nieznanego wcześniej i niekontynuowanego gatunku. Traktowane były niemal zawsze jako trójgłos w dyskusji o sznasach i przyczynach upadku powstania, polskiej historii i kondycji społeczeństwa, tworząc nieformalną, intertekstową całość.(Troszczyński)
Z utworu wynika, że jego tytułowy bohater urodził się około 1800 roku, co czyni go rówieśnikiem tzw. dzieci wieku, jak nazywano przedstawicieli pokolenia dorastającego w epoce Napoleona, które po napoleońskiej klęsce doświadczyło choroby wieku, odznaczającej się uczuciem rozczarowania, pustki, niedosytu. Stan ten był wynikiem pogrzebania marzeń o wielkości, które rozpalone zostały przez wcześniejsze napoleońskie sukcesy, z którymi młodzi ludzie się utożsamiali.
Określenie dziecię wieku zaczerpnięte zostało z powieści z 1836 roku Alfreda de Musseta, pt. Spowiedź dziecięcia wieku.
Znaczenie tytułu
Słowacki nadał bohaterowi dramatu imię znaczące.
Zostało ono utworzone od łacińskiego słowa cor (w Dopełniaczu cordis) - serce. Słownik języka polskiego Samuela Bogumiła Lindego (wyd. 1807-1814), do którego zapewne sięgał Słowacki, zawiera także hasła: kordialny, czyli serdeczny, wylewny w okazywaniu uczuć, oraz kordiak (obecnie archaizm), oznaczające śmiałka, człowieka niezgadzającego się z innnymi.
Imię bohatera zapowiada więc kogoś równocześnie wrażliwego, emocjonalnego oraz buntowanika, kontestatora zastanej rzeczywistości.
Kontekst literacki utworu
Kordian jest dziełem nieposkromionego indywidualisty, jakim bez wątpienia był Słowacki, ale jest także utworem, na który w znacznej mierze światło mogą rzucić wybitne dzieła literackie, jakimi fascynował się autor.
Podstawowym tekstem, do którego nawiązuje Kordian w formie bezpośredniej polemiki są niewątpliwie Dziady cz. III i przedstawiony tam mesjanizm oraz Mickiewiczowska wizja poezji wieszczej.
W kreacji zwłaszcza nastoletniego Kordiana można dopatrzeć się wpływów poetów z pokolenia burzy i naporu (z niem. Sturm und Drang). Bohater dramatu Słowackiego posiada wyraźne rysy bohatera werterycznego.
Pisarzem, którego dzieła najmocniej oddziaływały na Słowackiego był niewątpliwie Szekspir. W dwóch pierwszych swoich dramatach (Kordian powstał jako trzeci z kolei) poeta podjął temat walk o tron, inspirując się schematem większości szekspirowskich tragedii. Również Kordian, którego podtytuł brzmi Spisek koronacyjny do tego wzorca nawiązuje.
Intertekstualność względem Szekspira zaznacza się bezpośrednie w II akcie dramatu, gdy Kordian przechadza się po klifach Dover, czytając Króla Leara.
Wiele zaś z dylematów Kordiana, składających się na tkankę jego osobowości, inspirowanych jest problemami duchowymi Hamleta.
Najważniejszy monolog Hamleta znajdziesz tutaj.
Literackie aluzje w dramacie Słowackiego nie przysłaniają jednak oryginalnego charakteru centralnej postaci dramatu, który ukazany jest na przestrzeni całego utworu jako człowiek rozpaczliwie szukający swojej pełni i jedności.
