Konwencja literacka
Konwencja literacka to panujący w danym czasie utrwalony sposób tworzenia dzieła literackiego.
Najistotniejsze konwencje literackie to:
Konwencja realistyczna
- postacie i zdarzenia są prawdopodobne
- utwór odzwierciedla rzeczywistość społeczną i psychologiczną
- autor przedstawia świat sobie współczesny
- utwór literacki wiernie oddaje ludzkie cechy i motywacje działań
- spotykana zwykle w ramach realizmu jako kierunku artystycznego, ale obecna także w utworach spoza tego nurtu.
Konwencja naturalistyczna
- postacie i zdarzenia są ukazywane w naukowym i empirycznym świetle
- narrator nie ocenia ani nie komentuje przedstawionej rzeczywistości
- motywacja ludzkich zachowań jest czysto biologiczna - człowiekiem kierują popędy i instynkty
- koncentracja na drastycznych, brutalnych aspektach rzeczywistości: biedzie, zachowaniach kryminalnych, sprzecznych z obowiązującą moralnością
- dominacja perspektywy materialistycznej nad metafizyczną.
Konwencja fantastyczna
- obecność elementów nieprawdopodobnych i nadnaturalnych
- odniesienia do mitów, baśni, legend, folkloru, religijności
- bytom fantastycznym nadaje się charakter realny w obrębie konstruowanej rzeczywistości.
Konwencja symboliczna
- elementy świata przedstawionego są wieloznaczne, odsyłają do rzeczywistości niedostępnej bezpośredniemu doświadczeniu
- w utworze panuje nastrój niedomówień i sugestii
- w utworze występują elementy baśniowe, metaforyczne, alegoryczne.
Dziewczęta nad brzegiem morza, 1879
Konwencja nadrealistyczna (surrealistyczna)
- świat przedstawiony jako wyraz podświadomości autora, upodobniony do marzeń, snów, wizji mistycznych, halucynacji
- rzeczywistość w utworze jest nielogiczna, zmienna, oparta na swobodnych skojarzeniach
- w utworze występują elementy groteski, ironii, czarnego humoru, absurdu.
Konwencja groteskowwa
konwencja oniryczna
konwencja baśniowa
Każdą konwencję przełamać może jej przeciwieństwo - czyli oryginalność.