Kordian - tematyka poszczególnych aktów dramatu
Dramat miał w zamyśle autora stanowić trylogię pod wspólnym tytułem Spisek koronacyjny, jednak nie został dokończony, a jedynym znakiem planów autora pozostały dwa wstępy: Przygotowanie i Prolog, które wydają się zapowiadać całość dzieła Słowackiego.
Przygotowanie
Akcja sceny rozgrywa się w Karpatach w nocy z 31 grudnia 1799, na 1 stycznia 1800 r. Siły piekielne kreują przyszłe wydarzenia, powołując do życia przyszłych przywódców powstania listopadowego. Scena ma tajemniczy nastrój, nawiązujący do atmosfery niektórych fragmentów Makbeta, a równocześnie satyryczny, bo pokazujący w krzywym zwierciadle postacie z polskiego życia politycznego.
Prolog
W Prologu Słowacki prezentuje trzy koncepcje poezji, przedstawione przez trzy Osoby. Pierwsza, najbliższa Mickiewiczowi, czyni z poety proroka, daje mesjanistyczną nadzieję na odrodzenie narodu oraz pociesza po klęsce. Druga propaguje polityczny realizm, krytykując koncepcję mesjańską, trzecia zaś (najbliższa Słowackiemu?) namawia do tworzenia mitycznej historii zrywu niepodległościowego oraz przechowywania pamięci o nim.
Akt I
Akt ten koncentruje się na przeżyciach 15-letniego Kordiana, doświadczającego egzystencjalnego cierpienia na wzór Wertera. Kordian to samotnik przeżywający odtrącenie przez ukochaną Laurę oraz samobójczą śmierć przyjaciela. Młodzieniec wychowuje się bez ojca, otoczony opieką przez oddanego sługę - Grzegorza. Akt kończy się prawdopodobnie próbą samobójczą Kordiana.
Akt II
Dorosły już Kordian wędruje po Europie, odwiedzając kolejne miejsca poszerza swoją wiedzę o świecie oraz o naturze człowieka. w Anglii widzi wszechobecny materializm, w Watykanie przekonuje się o niskich politycznych motywacjach papiestwa. Ostatecznie rozczarowuje się do miłości, gdy deklarująca mu uczucie piękna Wioletta okazuje się w istocie zainteresowana jedynie jego majątkiem. Dopiero w ostatniej scenie Aktu II na szczycie Mont Blanc Kordian doświadcza przypływu mocy i wiary we własną sprawczość. Ma nadzieję, że zdoła zmienić serca Polaków mocą swojej poezji i zachęci ich do walki o niepodległość, zainspirowany postacią szwajcarskiego bohatera Winkelrieda.
Akt III
Akt III przenosi nas do Warszawy 24 maja 1829 roku, kiedy to stolica szykuje się do koronacji cara Mikołaja I na króla Polski. Część patriotów polskich nie akceptuje tego stanu rzeczy i zawiązuje spisek, którego celem ma być przeprowadzenie zamachu na cara. Okazuje się jednak, że większość spiskowców wycofuje się z pomysłu zabicia cara jako niemoralnego i niechrześcijańskiego. Staje się tak pod wpływem perswazji Prezeza i Księdza. Nawołujący do bardziej radykalnych działań Kordian, wobec braku poparcia wśród większości spiskowców, podejmuje się zabicia cara samodzielnie.
Jednak nękany przez własny Strach oraz Imaginację, mdleje przed drzwiami do komnaty cara, nie dokończywszy misji. Umieszczony w szpitalu psychiatrycznym rozmawia z Doktorem, którym jest prawdopodobnie sam Diabeł, podważającym sens jego indywidualnego poświęcenia.
Od egzekucji ratuje go w ostatnim momencie akt łaski cara.
