Ignacy Krasicki (1735- 1801)

Poeta, człowiek oświecenia, dostojnik kościelny. Wywodził się ze zubożałej rodziny magnackiej. Za namową rodziców wstąpił do seminarium duchownego. Po studiach, które odbywał w Rzymie, rozpoczął życie zawodowe jako ksiądz katolicki.

Był kolejno sekretarzem prymasa, kapelanem króla Stanisława Augusta, biskupem warmińskim, arcybiskupem gnieźnieńskim. Równolegle rozwijał karierę literacką, uczestniczył aktywnie w życiu kulturalnym kraju, m.in. zakładając magazyn Monitor, regularnie uczestnicząc w tzw. obiadach czwartkowych.

Monitor, często piórem Krasickiego, propagował ideę racjonalizacji społeczeństwa i atakował ideologię sarmacką, której przypisywał obskurantyzm, polityczny anarchizm ukryty pod zasłoną złotej wolności, fanatyzm religijny, przesądy obyczajowe, pijaństwo i rozrzutność.

Jako pisarz reprezentował nurt klasycystyczny - jego styl wyróżnia się elegancją, klarowną składnią, delikatna ironią, humorem.

Krasicki hołdował oświeceniowej zasadzie uczyć bawiąc, która nakładała na literaturę funkcje dydaktyczne, jednak akcentowała potrzebę realizowania tej funkcji poprzez humorystyczne, lekkie gatunki literackie, takie jak bajki, satyry, poematy heroikomiczne, powiastki filozoficzne.

Najważniejsze utwory Kraskickiego to Bajki i przypowieści, satyry ( w tym Żona modna, Do króla, Pijaństwo, Świat zepsuty ), poematy heroikomiczne Myszeida i Monachomachia, a także pierwsza polska powieść Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki.

Krasicki to typowy przedstawiciel oświecenia - uważał krytykę społeczną za swoje pisarską misję, której celem było doprowadzić do przekształcenia świadomości Polaków.

Bibliografia:

  • Sławińki J. [Red], Słownik terminów literackich, Warszawa 1976

  • Klimowicz M., Oświecenie, Warszawa 2020