Przygotowując się do matury powinniście powtórzyć sobie teksty wskazane w podstawie programowej. Teksty z gwiazdką są o tyle istotne, że podstawa programowa określa je jako te, których nauczyciel nie mógł pominąć w swoim planie pracy- tym samym zakłada się, że wy też je znacie i możecie być poproszeni o odwołanie się do znajomości oznaczonego gwiazdką utworu, zarówno na maturze pisemnej jak i ustnej (o ile będzie tego dotyczyć wylosowane zadanie). Nie znaczy to, że teksty bez gwiazdki są nieważne i można ich nie powtarzać, ale że podstawa programowa daje nauczycielom pewną dowolność w ich omawianiu. Nauczyciel mógł np. wybrać daną lekturę spośród innych pozycji do wyboru. Oznacza to, że powinniście je traktować jako materiał potrzebny do konstruowania wypowiedzi na egzaminie pisemnym i ustnym oraz źródło motywów i cytatów potrzebnych do budowania argumentacji bądź interpretacji.

Pamiętajcie, że egzamin maturalny jest niejako zwieńczeniem wszystkich etapów edukacji, należy więc uwzględnić program gimnazjalny, planując swoje powtórki przedmaturalne.

Etap gimnazjalny

  • *Jan Kochanowski – wybrane fraszki, Treny (V, VII, VIII);

  • William Szekspir Romeo i Julia;

  • Molier Świętoszek lub Skąpiec;

  • *Ignacy Krasicki – wybrane bajki;

  • *Aleksander Fredro Zemsta;

  • Adam Mickiewicz – wybrana ballada, *Dziady cz. II, Reduta Ordona;

  • Bolesław Prus lub Eliza Orzeszkowa - – wybrana nowela;

  • *Henryk Sienkiewicz – wybrana powieść historyczna (Quo vadis, Krzyżacy lub Potop);

  • wybrane wiersze następujących poetów XX wieku:

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimierz Wierzyński, Julian Tuwim, Czesław Miłosz, ks. Jan Twardowski, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert;

  • Aleksander Kamiński Kamienie na szaniec lub Arkady Fiedler Dywizjon 303;

  • Konstanty Ildefons Gałczyński – wybrane utwory;

  • Stanisław Lem – wybrane opowiadanie;

  • Sławomir Mrożek– wybrane opowiadanie;

  • Antonie de Saint Exupéry Mały Książę;

  • wybrana powieść przygodowa;

  • wybrana młodzieżowa powieść obyczajowa (np. Małgorzaty Musierowicz, Doroty Terakowskiej lub innych współczesnych autorów podejmujących problematykę dojrzewania);

  • wybrany utwór fantasy (np. Ursuli Le Guin, Johna Ronalda Reuela Tolkiena, Andrzeja Sapkowskiego);

  • wybrany utwór detektywistyczny (np. Arthura Conan Doyle’a lub Agaty Christie);

  • wybrane opowiadanie z literatury światowej XX w;

  • wybrana powieść współczesna z literatury polskiej i światowej;

Teksty poznawane w całości lub w części (decyzja należy do nauczyciela):

  • Homer Iliada i Odyseja lub Jan Parandowski Przygody Odyseusza;

  • Pieśń o Rolandzie;

  • Dzieje Tristana i Izoldy (całość lub fragmenty);

  • Juliusz Słowacki Balladyna;

  • Miron Białoszewski Pamiętnik z powstania warszawskiego;

  • Ryszard Kapuściński – wybrany utwór;

  • Biblia (opis stworzenia świata i człowieka z Księgi Rodzaju, przypowieść ewangeliczna, hymn św. Pawła o miłości);

  • wybrane mity greckie (np. o Prometeuszu, o Demeter i Kore, O Syzyfie, o Tezeuszu i Ariadnie, o Orfeuszu i Eurydyce, o Dedalu i Ikarze )

  • Wybór publicystyki z prasy i innych środków społecznego przekazu; wybrany komiks; wybrane programy telewizyjne.

szkoła ponadgimnazjalna

  • Sofokles Król Edyp albo Antygona;

  • *Bogurodzica;

  • *Jan Kochanowski – [wybrane pieśni], treny (inne niż w gimnazjum)i wybrany psalm;

  • Mikołaj Sęp Szarzyński – wybrane sonety;

  • William Szekspir Makbet lub Hamlet;

  • Miguel Cervantes, Don Kichote (fragmenty)

  • Ignacy Krasicki, wybrane satyry (np. Do króla, Żona Modna, Pijaństwo)

  • Adam Mickiewicz – wybrane sonety i inne wiersze (w tym Romantyczność), Dziady cz. IV, *Dziadów część III, *Pan Tadeusz;

  • Juliusz Słowacki – wybrane wiersze; Kordian (całość lub fragmenty);

  • Cyprian Norwid – wybrane wiersze; (np. W Weronie, Do obywatela Johna Browna, Moja piosnka I i II, Bema pamięci żałobny rapsod…, Klaskaniem mając obrzękłe prawice)

  • *Bolesław Prus Lalka;

  • Fiodor Dostojewski – wybrany utwór, np. Zbrodnia i kara, Łagodna;

  • Joseph Conrad Jądro ciemności;

  • Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa - Tetmajer, Leopold Staff – wybrane wiersze;

  • *Stanisław Wyspiański Wesele;

  • Władysław Stanisław Reymont Chłopi (tom I – Jesień);

  • Stefan Żeromski – wybrany utwór (np: Ludzie bezdomni, Przedwiośnie);

  • Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Konstanty Ildefons Gałczyński – wybrane wiersze;

  • Jarosław Iwaszkiewicz – wybrane opowiadanie, np. (Panny z Wilka)

  • *Witold Gombrowicz, Ferdydurke (całość lub fragmenty);

  • *Bruno Schulz – wybrane opowiadanie, np Sklepy cynamonowe;

  • Tadeusz Borowski – wybrane opowiadanie;

  • Iris Amiel, wybrane opowiadanie z tomu Osmaleni lub Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem;

  • Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat (całość lub fragmenty);

  • Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, Ewa Lipska,Adam Zagajewski, Stanisław Barańczak Miron Białoszewski – wybrane wiersze;

  • wybrany dramat dzwudziestowieczny z literatury polskiej - np. Tango Stanisława Mrożka;

  • wybrana powieść światowa XX wieku - np. Dżuma Alberta Camusa lub Rok 1984 George’a Orwella;

  • wybrana powieść polska z XX wieku, np Stanisław Lem Solaris lub Zofia Nałkowska Granica;

  • Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (całość lub fragmenty).

Zakres rozszerzony

Literatura wskazywana w podstawie programowej jako propozycje lektur na poziom rozszerzony z języka polskiego.

  • Horacy, wybrane liryki, np. Wybudowałem pomnik…, Do Leukonoi

  • Dante Alighieri Boska komedia; (fragment - cz. Piekło)

  • Jak Kochanowski Treny (cały cykl)

  • wybrany wiersz z romantycznej poezji europejskiej (np. Żonkile William Wordswortha)

  • Johann Wolfgang Goethe Faust; (fragment lub całość)

  • Juliusz Słowacki Kordian lub Fantazy

  • Zygmunt Krasiński, Nie-boska komedia

  • realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (np. Honoriusz Balzak Ojciec Goriot, Emil Zola Nanalub Gustaw Flaubert Pani Bovary);

  • Stanisław Ignacy Witkiewicz Szewcy;

  • Gustaw Herling-Grudziński – wybrane opowiadanie; np. Wieża

  • Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata;

  • wybrana powieść lub zbiór opowiadań z XX lub XXI w. - nazwiska autorów z podstawy programowej, natomiast wskazania konkretnych tytułów dzieł to moja subiektywna propozycja. (np. Marii Dąbrowskiej Noce i dnie , Zofii Nałkowskiej Granica, Marii Kuncewiczowej Cudzoziemka , Józefa Wittlina Sól ziemi, Józefa Mackiewicza, Juliana Stryjkowskiego Austeria, Andrzeja Kuśniewicza, Tadeusza Konwickiego Kronika wypadków miłosnych, Stanisława Lema Solaris, Wiesława Myśliwskiego Widnokrąg, Marka Nowakowskiego, Jerzego Pilcha Pod Mocnym Aniołem, Olgi Tokarczuk Prawiek lub Prowadź swój pług przez kości umarłych, Stefana Chwina Esther, Pawła Huellego, dodatkowe propozycje: Jacek Dukaj Inne pieśni, Jarosław Grzędowicz Pan lodowego ogrodu, t.1, Radek Rak, Baśń o wężowym sercu);

  • wybrana powieść (lub zbiory opowiadań) dwudziestowiecznych autorów z literatury światowej (np.Franza Kafki, Thomasa Manna Śmierć w Wenecji , Czarodziejska góra, Vladimira Nabokova Lolita, Alberta Camusa Upadek, Isaaca Bashevisa Singera, Johna Steinbecka Grona gniewu, Kurta Vonneguta Rzeźnia numer 5, Gabriela Garcii Marqueza Sto lat samotności, Günthera Grassa, Umberto Eco Imię Róży, Milana Kundery);

  • wybrane wiersze dwudziestowiecznych poetów polskich (innych niż wymienieni na poziomie podstawowym)

  • wybrany esej Mieczysława Jastruna lub Zygmunta Kubiaka poświęcony kulturze antycznej;

  • Czesław Miłosz – wybrany esej; np. z cyklu Rodzinna Europa

  • Zbigniew Herbert – wybrany esej; np. z cyklu Barbarzyńca w ogrodzie

  • inny esej autora polskiego (np. Kazimierza Wyki, Jana Błońskiego, Marii Janion (np. z tomu Żyjąc tracimy życie), Leszka Kołakowskiego, ks.Józefa Tischnera, Jarosława Rymkiewicza, Jerzego Stempowskiego, Olgi Tokarczuk);

  • wybrany reportaż autora polskiego (np. Ryszarda Kapuścińskiego, Krzysztofa Kąkolewskiego, Hanny Krall, Henryka Grynberga);